"Meer dan de helft van wat we eten is gebaseerd op bewerkte grondstoffen die leiden tot Ultra Processed Food. Dat deze UPF’s de kern zijn van onze ongezonde voedselomgeving is niet nieuw, maar voor diverse media in binnen- en buitenland reden om de catastrofale gevolgen voor de volksgezondheid nogmaals onder de aandacht te brengen." De vraagt dringt zich op, wat is echte voeding?
Dat meldt Jan Buining, eigenaar van TastyBasics. Buining heeft zeker baat bij de boodschap om gezonder te eten want TastyBasics is een merk van gezonde muesli en crackers. Buining geeft nog meer diepgang aan het debat over gezond eten en de invloed van UPF’s. Dat is net wat je als trainer graag wilt meegeven aan je hardlopers. De brandstof voor trainingen zit in voeding en drinken. “Het bewerken van grondstoffen is het industrieel uiteenrafelen van grondstoffen uit de landbouw tot eenzijdige concentraten van voedingsstoffen. Het zijn meestal de geconcentreerde suikers/koolhydraten en vetten die de basis vormen van UPF’s. Steeds dezelfde reeks van honderden andere voedingsstoffen komen vervolgens nauwelijks meer voor in het dagelijks eten. Het resultaat is Ultra Processed Food met louter lege calorieën en vaak extra toegevoegd zout.”
“Ook het eten van de dagelijks aanbevolen hoeveelheid groente is volstrekt onvoldoende om de dagelijkse voeding weer voldoende voedzaam te laten zijn.”
“De rechtstreekse gevolgen van UPF’s zoals overgewicht en hele reeks chronische ziekten als diabetes type 2, hart- en vaatziekten en hoge bloeddruk, uiten zich weliswaar op steeds jongere leeftijd, maar worden niet als urgent gevoeld. De door marketing aangewakkerde korte termijn hunkering naar nietsontziend lekker en goedkoop Ultra Processed food, zal altijd krachtiger blijven dan het grote risico op ‘jong ziek worden’.”
“Het is daarom om te beginnen belangrijk UPF’s niet meer te betitelen als voeding, maar als eetbaar fabrieksproduct. De term voeding moeten we voorbehouden aan de eetbare producten die ons niet ziek maken, maar voorsorteren op meer gezonde jaren.”
Laten we wat meer feiten op een rij zetten. En hoe ontdek je die UPF’s?
Ultra processed food, ook wel ultra bewerkt voedsel genoemd, is voedsel dat veel toevoegingen bevat, zoals suiker, zout, vet, kleur- en smaakstoffen, conserveermiddelen en andere stoffen die niet in een natuurlijke voeding thuishoren. Deze voedingsmiddelen zijn vaak goedkoop, makkelijk te bereiden en erg lekker. Ze hebben ook veel nadelen voor je gezondheid. Ze kunnen leiden tot overgewicht, diabetes, hart- en vaatziekten, kanker en andere chronische aandoeningen. Bovendien kunnen ze je verzadigingsgevoel verminderen, waardoor je meer gaat eten dan je nodig hebt.
Hoe kun je deze voedingsmiddelen dan vermijden? Hier zijn 6 tips:
- Lees de etiketten. Kijk naar de ingrediëntenlijst en de voedingswaarde. Hoe langer de lijst, hoe meer bewerkt het product is.
- Vermijd producten met veel suiker, zout, vet en onbekende stoffen. Kies liever voor producten met weinig ingrediënten en veel vezels, eiwitten, vitaminen en mineralen.
- Kook zelf. Door zelf te koken heb je meer controle over wat je eet. Je kunt verse en onbewerkte ingrediënten gebruiken, zoals groenten, fruit, peulvruchten, noten, zaden, granen, eieren, vis en vlees. Je kunt ook zelf kruiden en specerijen toevoegen om je gerechten op smaak te brengen, zonder extra zout of suiker.
- Eet gevarieerd. Probeer elke dag verschillende soorten voedsel te eten, zodat je alle voedingsstoffen binnenkrijgt die je nodig hebt. Volg de Schijf van Vijf als richtlijn voor een gezond en gebalanceerd eetpatroon. Eet vooral veel groenten en fruit, want die bevatten veel antioxidanten die je beschermen tegen schade door vrije radicalen.
- Plan je maaltijden. Door vooruit te plannen wat je gaat eten, kun je voorkomen dat je in de verleiding komt om ongezonde producten te kopen of te bestellen. Maak een boodschappenlijstje met gezonde producten en houd je eraan. Bereid je maaltijden voor als je weinig tijd hebt of neem een gezonde lunch mee naar je werk of school.
- Geniet met mate. Af en toe iets lekkers eten kan geen kwaad, zolang het maar niet te vaak of te veel is. Trakteer jezelf op een stukje chocolade, een koekje of een ijsje als je er echt zin in hebt, maar doe het bewust en geniet ervan. Zie het als een uitzondering, niet als een regel.
Met deze tips kun je ultra processed food vermijden en hopelijk je gezondheid verbeteren. Je zult merken dat je meer energie hebt, beter slaapt, beter in je vel zit. En je kans ziektes verklein je hiermee. Het is misschien even wennen in het begin, maar het is het zeker waard. Als trainer is het lastig om te bepalen wat er in de keukenkastjes van je lopers komt. Met voorlichting kun je wel lokaal het debat een positieve wending geven. Als je hardlopers verstandig eten en drinken haal je meer uit je trainingen en herstellen zij goed.