Ontuchtdrama in atletiek roept vraag op tot aanscherping Verklaring Omtrent Gedrag

De Atletiekunie beseft zich terdege dat een royement, gezien de aard van de misdragingen, geen recht doet aan de verschrikkelijke feiten die de slachtoffers hebben meegemaakt. Het is echter de zwaarst mogelijke sanctie binnen het tuchtrecht van de sportbond.

“Als Atletiekunie kunnen we geen aangifte doen”, zegt directeur Pieke de Zwart. “Daar heb je medewerking voor nodig van de slachtoffers of de verdachte; de slachtoffers hebben destijds geen aangifte willen doen om voor hen moverende redenen. Wij zouden ook liever hebben gezien dat het een strafrechtelijke kwestie was geworden en dat het niet bij een tuchtzaak was gebleven, want wat is gebeurd is natuurlijk verschrikkelijk.”

Urgentie voor beter identificeren intimidatie

In de media wordt melding gemaakt van een waarschuwing die de Atletiekunie negen jaar geleden heeft ontvangen van het bestuur van een atletiekvereniging. Die melding is destijds opgepakt en heeft niet geleid tot een concrete aangifte of nader onderzoek. Ook wordt in de media gesproken over meldingen bij de politie, waar slachtoffers geen aangiften maar slechts meldingen hebben gedaan. Het doen van aangifte vergt een enorme inspanning van het slachtoffer en direct betrokkenen, waardoor er vaak gekozen wordt voor meldingen. Juist het feit dat de misdragingen over een dergelijk lange periode hebben kunnen plaatsvinden, toont de complexiteit van deze problematiek. Directe confrontatie met seksuele intimidatie en misbruik binnen onze maatschappij wordt als moeilijk ervaren. Hoe moeilijk het is om grensoverschrijdend gedrag te identificeren, deze op de juiste urgentie in te schatten, dit bespreekbaar te maken en te melden én recht te doen aan een adequate aanpak om slachtoffers in bescherming te nemen door zowel de sportorganisatie als het wetgevend kader.

Vraag: aanscherping verkrijgen Verklaring Omtrent Gedrag

De directeur wijst erop dat iemand die door een tuchtcommissie is veroordeeld nog altijd een Verklaring Omtrent Gedrag (VOG) kan krijgen. De Zwart zou graag zien dat justitie ook inzage krijgt in tuchtrechtelijke veroordelingen zodat ontuchtplegers geen VOG kunnen krijgen. Dan kunnen verenigingen ontuchtplegers beter weren en wordt de kans op herhaling verkleind. 

Preventieplan grensoverschrijdend gedrag

De zaak is in 2017 door een vertrouwenspersoon van een atletiekclub gemeld aan de Atletiekunie. Naar aanleiding daarvan is het onderzoek gestart door het ISR en is de man uiteindelijk voor het leven geroyeerd door de Atletiekunie. "De afgelopen maanden, na de uitspraak van het royement eind augustus 2018, zijn we druk bezig geweest met het samenstellen van het preventieplan grensoverschrijdend gedrag", zegt De Zwart.

“Het is belangrijk dat alle betrokkenen bij een club weten waar ze terecht kunnen met meldingen van grensoverschrijdend gedrag en dat betrokkenen het vertrouwen voelen om daadwerkelijk meldingen te doen. Het aanstellen en begeleiden van vertrouwenscontactpersonen bij clubs, het opleiden van trainers en vrijwilligers inzake omgangsvormen en het creëren van bewustwording bij sportclubs heeft dan ook onze grootste aandacht. 

Strafrecht en aangifte

"De feiten zijn zo zwaar dat ze eigenlijk bij het strafrecht horen", zegt Rob van Bokhoven, aanklager bij het Instituut Sportrechtspraak. "Maar het Instituut Sportrechtspraak kan niet ongevraagd en zonder instemming van slachtoffers feiten gaan leveren aan de politie. En er zijn geen aangiftes van slachtoffers."

Om dit soort zaken in de toekomst beter te kunnen aanpakken, is het van belang dat er een koppeling komt tussen tuchtrechtelijke uitspraken en de Verklaring Omtrent het Gedrag. Nu heeft alleen een strafrechtelijke uitspraak gevolgen voor het krijgen van zo'n verklaring.